Endometrioza to obecność błony śluzowej macicy wraz ze zrębem poza jamą macicy. Jest to powszechna choroba dotykająca kobiet w wieku rozrodczym, a jej częstość występowania szacuje się na 10-15%. Wśród pacjentek zmagających się z niepłodnością odsetek ten wzrasta nawet do 50%. U większości kobiet pierwsze symptomy pojawiają się już w młodości w postaci wyjątkowo bolesnych miesiączek. Leczenie endometriozy obejmuje zarówno terapię farmakologiczną, w tym leki przeciwbólowe i hormonalne, metody chirurgiczne, które stosuje się w bardziej zaawansowanych przypadkach, oraz postępowanie uzupełniające czyli fizjoterapię i dietoterapię. W poniższym artykule przyjrzymy się konsekwencjom nieleczonej endometriozy i jej potencjalnemu wpływowi na zdrowie oraz codzienne funkcjonowanie kobiet.
Jakie są objawy endometriozy?
Endometrioza wiąże się z występowaniem różnych dolegliwości bólowych, które początkowo mogą pojawiać się okresowo, a z czasem przekształcać się w przewlekły, uporczywy ból. Charakterystyczne objawy to silne bóle menstruacyjne, ból podczas współżycia, a także ból towarzyszący oddawaniu moczu lub stolca. Warto podkreślić, że stopień zaawansowania choroby nie zawsze jest bezpośrednio związany z intensywnością odczuwanych dolegliwości – nawet łagodne postaci endometriozy mogą powodować silny ból i na odwrót- zaawansowana endometrioza wcale nie musi boleć..
Jakie są możliwe przyczyny endometriozy?
Dotychczas nie udało się jednoznacznie określić mechanizmów prowadzących do rozwoju endometriozy. Wśród licznych hipotez dotyczących jej powstawania, najcześciej pojawiają się hipoteza wstecznego miesiączkowania. Zakłada ona, że krew menstruacyjna cofa się przez jajowody z wszczepianiem komórek endometrialnych w otrzewną.
Diagnostyka endometriozy – o czym należy wiedzieć?
Diagnostyka endometriozy wciąż stanowi wyzwanie, głównie ze względu na późne rozpoznanie choroby. W społeczeństwie nadal panuje przekonanie, że ból podczas menstruacji jest czymś naturalnym i tak powinno być, co sprawia, że wiele kobiet ignoruje swoje dolegliwości i nie zgłasza ich lekarzom. Z kolei świadomość dotycząca tej choroby powinna być większa nie tylko wśród ginekologów, ale także lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, którzy często jako pierwsi mają kontakt z pacjentkami.
W większości przypadków diagnostyka endometriozy opiera się na szczegółowym wywiadzie medycznym, który może sugerować obecność choroby oraz jej lokalizację. Istotnym elementem jest również badanie ginekologiczne, które może wskazać na nieprawidłowości związane z endometriozą. Dodatkowo pomocnym narzędziem diagnostycznym jest ultrasonografia, pozwalająca na zobrazowanie zmian endometrialnych. W przypadkach, gdy podstawowe badania nie dają jednoznacznych wyników, można posiłkować się bardziej zaawansowanymi metodami obrazowymi, takimi jak rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa czy urografia.
Leczenie endometriozy
Leczenie endometriozy zawsze obejmuje zarówno terapię podstawową, jak i uzupełniającą. Jeśli kobieta nie planuje w najbliższym czasie ciąży, główną metodą leczenia jest terapia hormonalna, mająca na celu obniżenie poziomu estrogenów w organizmie. W tym celu stosuje się m.in. progestageny lub antykoncepcję dwuskładnikową. W bardziej zaawansowanych przypadkach może być konieczna interwencja chirurgiczna, której celem jest usunięcie patologicznych zrostów. Plan leczenia zawsze dostosowywany jest indywidualnie do każdej pacjentki.
Dla kobiet starających się o dziecko duże znaczenie ma tzw. terapia uzupełniająca, obejmująca odpowiednią dietę oraz fizjoterapię, które mają na celu kolejno wsparcie w redukcji stanó zapalnych- dieta przeciwzapalna, techniki zmniejszania bólu poprzez masaż i ćwiczenia i tym samym wsparcie płodności i zwiększenie szans na zajście w ciążę. Niezależnie od obranej metody leczenia, w obu przypadkach stosuje się terapię objawową, polegającą na podawaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, aby złagodzić dolegliwości bólowe.
Nieleczona endometrioza – do czego prowadzi?
Nieleczona endometrioza może prowadzić do poważnych powikłań, które wpływają na zdrowie i codzienne funkcjonowanie pacjentek. Jeśli ogniska chorobowe rozwijają się w jajnikach, mogą stopniowo niszczyć ich tkankę, co może skutkować problemami z płodnością. W przypadku głęboko naciekającej postaci endometriozy obejmującej przewód pokarmowy, kobiety często doświadczają uporczywych wzdęć, bolesnych wypróżnień, a w skrajnych przypadkach nawet niedrożności jelit. Szczególnie groźną lokalizacją zmian są moczowody, ponieważ zwężenie ich światła na skutek rozrostu tkanki endometrialnej może doprowadzić do uszkodzenia, a nawet całkowitego obumarcia nerki.
Choć endometrioza nie jest chorobą śmiertelną, jej postępujący charakter może pogorszyć jakość życia pacjentek, powodując przewlekły ból i utrudniając zajście w ciążę. Nieleczona, może prowadzić do nasilających się dolegliwości, które w wielu przypadkach skutkują bezpłodnością. Wiadomo także, że u kobiet z endometriozą cześciej dochodzi do rozwoju nowotworu jajnika.
Podsumowując, endometrioza to poważne schorzenie, które nie tylko powoduje przewlekły ból, ale także może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych, zwłaszcza jeśli pozostaje nieleczona. Choroba ta zwiększa ryzyko problemów z płodnością, może uszkadzać jajniki, jelita czy nawet nerki, a także obniża komfort życia pacjentek. Wczesna diagnoza i odpowiednio dobrane leczenie są istotne, aby ograniczyć jej skutki i poprawić jakość życia kobiet dotkniętych tym schorzeniem.
Bibliografia:
1. Szyłło K., Górski J., Endometrioza – rozpoznanie, leczenie według współczesnych rekomendacji, Przegląd Menopauzalny 2011; 6: 464–468.
2. Jakiel G., i in., Endometrioza, Przegląd Menopauzalny 2006; 2: 126–129.
3. Basta A., i in., Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące diagnostyki i metod leczenia endometriozy, Ginekologia Polska nr 11/2012.
